Głównym zadaniem asystenta rodziny jest wspieranie rodzin w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Asystent rodziny ma za zadanie pełnić rolę mediatora, pełnomocnika oraz doradcy, a także aktywizować i wspierać rodzinę. Podejmuje działania prowadzące do zmiany relacji w rodzinie, motywuje do chęci dokonania tej zmiany i budowania poczucia wartości członków rodziny.
Praca z rodziną polega także na przygotowaniu jej do prawidłowego wypełniania ról społecznych odpowiednich do wieku oraz aktywizacji w celu podnoszenia kwalifikacji i podejmowania zatrudnienia.
1. Diagnozowanie problemów rodziny poprzez zapoznawanie się z dokumentacją dotyczącą rodziny – wywiad środowiskowy.
2. Określenie wspólnie z rodziną podstawowych problemów i potrzeb.
3. Przygotowanie planu pomocy rodzinie z uwzględnieniem metod bezpośredniej pracy z rodziną.
4. Motywowanie rodziny do podjęcia współpracy i działań zmierzających do pokonywania występujących problemów.
5. Pomoc w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych, wychowawczych, pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz w uzyskaniu zatrudnienia.
6. Pomoc w poprawie sytuacji życiowej rodziny poprzez organizowanie dla dzieci miejsc w placówkach oświatowych tj. w szkole, przedszkolu, żłobku, świetlicy środowiskowej.
7. Rozwiązywanie problemów socjalnych – poprawa sytuacji mieszkaniowej.
8. Współpraca z instytucjami samorządowymi, organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami działającymi na rzecz rodzin i dzieci.
9. Współpraca z różnego rodzaju służbami tj. pracownikami socjalnymi, kuratorami, Policją, nauczycielami, pedagogami szkolnymi, psychologiem).
10. Wspieranie rodzin w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez udział w kursach i szkoleniach zawodowych.
11. Pomoc materialna – udzielanie pomocy rodzinom w postaci odzieży, zabawek, mebli, wyprawek.
12. Informowanie o możliwościach skorzystania z różnych form pomocy finansowej.
13. Prowadzenie treningów nakierowanych na konkretne obszary życia:
Praca z rodziną odbywa się za jej zgodą i z jej aktywnym zaangażowaniem w proces realizacji założonego planu. Najczęściej plan taki obejmuje:
- trening budżetowy – nauka umiejętności zarządzania środkami finansowymi i umiejętność planowania wydatków,
- trening żywnościowy – nauka umiejętności przygotowania posiłków w oparciu o zbilansowaną dietę, odpowiednią dla osób w różnym wieku,
- trening kompetencji wychowawczych – wyuczenie umiejętności opieki nad dziećmi, komunikacji bez użycia przemocy, organizacji czasu wolnego i budowania zdrowych relacji,
- trening rozwoju osobistego – nauka umiejętności zarządzania czasem, rozwoju umiejętności, identyfikacji potrzeb oraz oczekiwań.